هم نسل گذشته و هم نسل نو باید از مداری که برای خود ترسیم کرده اند، کمی به سمت یکدیگر منحرف شده و از دید دیگری به جهان پیش رو و تحولات محتمل بنگرد و نیم نگاهی هم به جهان گذشته و ارزش های متعارف آن داشته باشد.

در گذشته در بیشتر مراسم خواستگاری خانواده داماد خیلی به بها و نوع مهریه‌ای که تعیین می‌شد اهمیتی نمی‌داد و با تصور این که پس‌دادنی در کار نیست زیر بار هر تعهد سنگینی می‌رفت اما به مرور افزایش آمار طلاق و بی‌ارزش‌ شدن ریال و اصرار بیشتر زنان برای مطالبه حق خود و پیگیری قانونی آن موجب شد تا خانواده داماد برای قبول مهریه پیشنهادی خانواده عروس چرتکه به‌دست باشند و ببینند آیا قادر به زیر بار رفتن چنین تعهدی هستند یا خیر

ابراهیم فیاض، جامعه شناس اصولگرا از تبلیغ چند همسری در جامعه به شدت انتقاد کرد و گفت: قرآن می‌گوید یک قلب است و محبت هم به یک نفر تعلق می‌گیرد. انسان دو قلب ندارد که به دو نفر بدهد. یعنی می‌گوید یک عشق، یک عاطفه و یک همسر است. اما امروز می‌بینیم که ردیف چهارتا، چهارتا کنار خیابان‌های قم می‌ایستند، آن هم با حجاب کامل. چند شب قبل ماشین خود من در قم خراب شد و دیدم که فاحشه با چادر و مقعنه و حجاب کامل به ماشین چسبیده بود.

ازدواج استیجاری پدیده اجتماعی نوظهوری است که با گسترش در میان قشرهای مختلف جامعه، می تواند سبب تغییر در ساختار و کارکردهای خانواده شود. پایگاه خبری آوای رودکوف avayerodkof.ir، ایرنا نوشت:مقوله ازدواج، نخستین سنگ بنای خانواده و عاملی اساسی برای همراهی زن و مرد است که می تواند زمینه ساز بالندگی و پیشرفت افراد شود. ازدواج مطلوب ترین و روشن ترین مسیر سعادت و پاسخی مناسب به عالی ترین نیاز فطری انسان یعنی دستیابی به کمال و سعادت به شمار می رود. علم نیز ازدواج را فرایندِ علاقه مندی، کشش جسمی و روانی عنوان می کند که با فراهم سازی شرایط اقتصادی، اجتماعی، علمی، شغلی، خانوادگی، شخصی زن و مرد در راه برقراری یک زندگی مشترک همراه با تفاهم و پویایی شکل می گیرد و مذهب و دین زن و مرد بیشترین تأثیر را در این زمینه دارد. ازدواج از دید قرآن کریم، به وجودآورنده مطمئن ترین و آرام بخش ترین رابطه ها و آغازگر زندگی همراه با طراوت، دوستی و ایثار برشمرده می شود.ازدواج به عنوان نیازی اجتماعی همواره شاهد تغییر و تحول بوده است. پس از شکل گیری ازدواج هایی همچون ازدواج سفید و ازدواج های رنگین کمانی، اکنون پژوهشگران، به شکل گیری نوع دیگری از ازدواج به نام ازدواج استیجاری در درون جامعه پی برده اند. در این نوع ازدواج که زیر مجموعه ای از ازدواج موقت است، مردان که دارای تمکن مالی برای همسران دوم خود خانه ای مستقل اجاره می کنند.اگرچه ازدواج موقت در گذشته امری متداول بوده است اما نسل کنونی با نسل های پیشین تفاوت های زیادی دارد. با تغییر و تحولی که در نحوه نگرش افراد به وجود آمده است می توان گفت که ازدواج استیجاری صدمه های زیان باری به کانون خانواده وارد خواهد کرد. با پیدایش این گونه از ازدواج میزان طلاق افزایش خواهد یافت و این خود بر بنیاد خانواده، تربیت و آینده فرزندان تاثیرگذار است و نسل های بعد را دچار صدمه های اجتماعی می کند. «شیرین احمدنیا» مدیرکل دفتر پیشگیری از آسیب های اجتماعی بهزیستی می گوید، ازدواج مجدد در کشور رو به افزایش است. در زمان حاضر بنیان خانواده در ایران را خطرهایی جدی تهدید می کند که باید مورد بررسی قرار گیرد و راهکارهای مناسب برای برون رفت از این مسایل به کار گرفته شود. به عنوان نمونه اکنون پدیده هایی همچون زوج های بدون فرزند، مجرد ماندن، مادر شدن دختران 35 سال به بالای مجرد از جمله رویدادهایی است که نظام خانواده را تهدید می کند. اینک نیز ازدواج در چارچوب استیجاری مقوله تازه محسوب می شود که به این عوامل پیوسته است.تمایل و علاقه به ازدواج استیجاری از طرف جامعه به عوامل گوناگونی بستگی دارد. ملاک انتخاب همسر تغییر یافته است. در گذشته انتخاب همسر بر عهده خانواده بود در حالی که اکنون دامنه این انتخاب به محل تحصیل، محل کار، خیابان، اینترنت و کافی شاپ ها کشیده شده است. از طرف دیگر انتخاب همسر بیشتر امری فردی و شخصی به شمار می رود و بر پایه آن پسر و دختر بدون توجه به تصمیم خانواده به انتخاب همسر اقدام می کنند. شرایط فرهنگی و مذهبی از یک طرف و نابسامانی های اقتصادی- اجتماعی از طرف دیگر موجب شده است، زمانی که امکانات لازم برای ازدواج دائم فراهم نیست، مردم جامعه به ازدواج موقت روی آورند. تغییر معیارهای ازدواج در جوانان نیز گرایش به ازدواج استیجاری را افزایش داده است، به گونه ای که دختران معیارهای خود را از اخلاق، اصالت خانواده و ایمان به ثروت، خوش تیپ بودن و درآمد تغییر داده اند و در پسران نیز زیبایی، ثروت، درآمد، تحصیلات و نوع شغل، معیاری بسیار مهم تر از مواردی چون اصالت و ایمان شده است.تغییر خواسته ها و الگوها در ازدواج علاوه بر ناپایدار ساختن بنیان خانواده افزایش رفتارهای پرخطر و افزایش ریسک بیماری های گوناگونی را به دنبال خواهد داشت.«حسین باهر» مشاور امور رفتاری در گفت و گو با پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا، ازدواج استیجاری یا موقت را ازدواجی با پیشینه طولانی توصیف کرد و گفت: این ازدواج از صدر اسلام رواج داشته است. ازدواج استیجاری تنها در یک دوره ای بنا بر برخی عوامل ممنوع و دگربار روند ازدواج موقت از سر گرفته شد. این ازدواج تنها برای عقد زن دوم نیست بلکه برای نامزدی یا محرم شدن پیش از ازدواج نیز مرسوم بوده است. در اسلام دو نوع ازدواج حلال وجود دارد، نخست عقد دائم که مهریه آن صداق نام دارد و نوع دوم ازدواج موقت به شمار می رود که به مهریه آن اجرت گویند.استاد دانشگاه علامه با اشاره به دلیل های شکل گیری این نوع ازدواج ها اظهار کرد: به طور کلی عقد موقت، میان مرد با هر شرایطی و زنی که هیچ منع شرعی ندارد، برقرار می شود. در حال حاضر در جامعه نیاز مبرم به ازدواج از طرف جوانان احساس می شود اما به دلیل نبود امکانات لازم برای ازدواج دائم این اجبار برای جوانان به وجود آمده است که به ازدواج استیجاری تمایل پیدا کنند.او در ادامه بیان داشت: اما برخی افراد در حال سوء استفاده از ازدواج موقت هستند. با وجود این که در شرع منعی برای ازدواج موقت وجود ندارد اما به دلیل مشکلات و صدمه هایی که انشعاب های آن به جامعه وارد می سازد، مقام های مسئول مانند نمایندگان مجلس و فقها باید منع های قانونی برای این نوع ازدواج ها در نظر بگیرند. باید همانگونه که قانون برای تعدد زوجات گذاشته شده است، برای ازدواج موقت نیز قانون گذاری شود. این مشاور امور رفتاری با تاکید بر این که تمایل به ازدواج استیجاری به عوامل گوناگونی وابسته است، تصریح کرد: یک دلیل مشکلات اقتصادی محسوب می شود. اما دلیل های عمده این امر، نپذیرفتن ازدواج دائم یا پنهانی بودن ازدواج است، زیرا برخی از افراد علاقه دارند، زندگی در خفا داشته باشند که این نوع زندگی با ازدواج دائم میسر نیست. در ازدواج دائم مرد باید به صورت کامل در اختیار زندگی و خانواده باشد اما ازدواج موقت این گونه نیست و به اصطلاح مرد به صورت موقت یا (part time) به همسر خود مراجعه می کند و نیازی به حضور تمام مدت وی در کنار زن نیست. اکنون برخی از این نوع ازدواج سوء استفاده می کنند؛ همچون افرادی که همزمان با ازدواج دائم به ازدواج موقت رو می آورند یا آنهایی که تمایل به تجربه های تازه دارند.حسین باهر درباره تاثیر ازدواج استیجاری به پیوندهای خانوادگی، گفت: هنگامی که فرد ازدواج موقت را همزمان با ازدواج دائم انتخاب می کند بی شک علاقه مندی که نسبت به ازدواج نخست داشته است به تدریج از دست خواهد داد. از طرفی مسئولیت پذیری لازم را نیز برای اشراف داشتن به کل زندگی نخواهد داشت. در این نوع ازدواج ها به دلیل نبود رسیدگی لازم، افرادی که حتی از قدرت مالی کافی برخوردار نیستند، نیز به این امر اقدام می کنند. این مردها با وجود قدرت اقتصادی ناچیز که کفاف یک زندگی را نیز نمی دهد، با اقدام به ازدواج استیجاری و مسئولیت بیشتر موظف می شوند، درآمد خود را میان زنان و فرزندان خود تقسیم کنند که این موضوع خود بر مشکلات زندگی و نارضایتی همسران می افزاید. وی با اشاره به راهکارهایی که می توان از افزایش این ازدواج در جامعه جلوگیری کرد، افزود: باید زمینه های ازدواج دائم فراهم شود و ازدواج موقت به عنوان تبصره ای در کنار ازدواج دائم قرار گیرد. علت کشش افراد به این نوع ازدواج تنها به فرهنگ وابسته نیست بلکه نابسامانی های اجتماعی و اقتصادی نیز در این زمینه تاثیرگذار هستند. در نظر گرفتن مسائل عرفی در ازدواج موضوع بسیار مهمی است که باید به آن توجه شود، زیرا اگر قرار بر این باشد که همه به ازدواج استیجاری کشیده شوند، مساله مسئولیت پذیری، تولد فرزند و موضوع ارث و دیه را چگونه می توان توضیح داد. بنابراین ازدواج استیجاری درمانی موقت برای نیازی مبرم است.این مشاور امور رفتاری در ادامه یاد آور شد: دو مساله را بایستی در نظر گرفت، نخست این که شرایط ازدواج دائم را باید با ارائه راهکارهایی همچون معافیت از سربازی در صورت ازدواج دائم برای پسران و اولویت در استخدامی ها برای بانوان آسان کرد. دوم اینکه باید کرامت انسانی را مورد توجه قرار داد. در جوامع جهان سوم به این امر توجه چندانی نمی شود. در هیچ یک از این جوامع مشاهده نمی شود که انسان ها به خلافت خدایی خود توجه کنند. این حق هر دختری است که ازدواج دائم داشته باشد و همه پسرها موظفند که ازدواج دائم کنند. بنابراین این نوع ازدواج یک حق برای دختر و یک تکلیف بر گردن پسر است. استاد دانشگاه علامه بیان داشت: ازدواج استیجاری شاید از نظر شرعی ایرادی نداشته باشد، اما از نظر عرفی بسیار نامناسب به شمار می رود. پرودگار متعال در قرآن آورده است که شما را زوج آفریدیم. یعنی هر مرد یا زن باید به طرف دیگر پایبند و مسئولیت داشته باشد. حسین باهر درباره ارتباط داشتن میزان و ازدواج استیجاری، تصریح کرد: تحصیلات چندان در این مساله مطرح نیست. زیرا این امر با خود شعور به همراه نمی آورد. تنها زمانی می توان تاثیر تحصیل را در این ازدواج ها بررسی کرد که آموزش سبب افزایش معرفت افراد شود. این مشاور امور رفتاری در پایان با تاکید بر تاثیر شبکه های اجتماعی در افزایش گرایش به ازدواج استیجاری، افزود: دختران و پسران باید از وجود برخی خط قرمزها پاسداری کنند. فضاهای مجازی به گسترش این نوع ازدواج ها کمک می کند، زیرا هنوز در جامعه، فرهنگ استفاده از این امر نهادینه نشده است.

مدیرکل دفتر پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی بهزیستی کشور گفت: ازدواج در چارچوب استیجاری از پدیده‌های جدید اجتماعی در کشور است که به‌تازگی در سایه مطالعات و پژوهش‌ها نمایان شده است. به گزارش پایگاه تحلیلی خبری آوای رودکوف avayerodkof.ir، به نقل از مهر ،  مدیرکل دفتر پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی بهزیستی کشور گفت: ازدواج در چارچوب استیجاری از پدیده‌های جدید اجتماعی در کشور است که به‌تازگی در سایه مطالعات و پژوهش‌ها نمایان شده است. شیرین احمدنیا شامگاه یکشنبه در گفتگوی اجتماعی استان اردبیل تصریح کرد: الگوهای ازدواج در جامعه ایرانی رو به تغییر است و ازجمله آن‌ها ازدواج در چارچوب استیجاری است که مردان متمول خانه مستقل در برخی مناطق تهران برای همسر دوم خود اجاره می‌کنند. وی بابیان اینکه نسل امروزی با نسل‌های پیش از خود تغییرات اساسی دارد، متذکر شد: ازجمله اگر نقطه تمرکز خود را در خانواده قرار دهیم، شاهد افزایش طلاق، همباشی یا ازدواج سفید ، ازدواج مجرد و ازدواج‌های بازسازی‌شده هستیم. مدیرکل دفتر پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی بهزیستی کشور با ذکر مثالی به ازدواج‌های مجدد اشاره کرد و افزود: ازدواج مجدد رو به افزایش است و ۸۰ درصد از افرادی که طلاق گرفته‌اند ظرف مدت چند سال بعد با فرد دیگری ازدواج می‌کنند. احمدنیا اینکه خانواده در شرایط بحرانی است یا نه را قابل‌بررسی بر اساس آمارهای احصا شده دانست و متذکر شد: به‌عنوان‌مثال ما با پدیده‌های ازجمله زوجین بدون فرزند، مجرد ماندن، والده شدن دختران ۳۵ سال به بالای مجرد و ازدواج در چارچوب استیجاری مواجه ایم که پیش‌ازاین وجود نداشت. وی با تأکید به اینکه تمامی این اتفاقات و پدیده موجب افزایش آمار زنان سرپرست خانوار از ۷.۸ درصد در سال ۱۳۳۵ به ۱۲.۱ درصد در سال ۱۳۹۰ شده است، ادامه داد: حتی دلایل افزایش زنان سرپرست خانوار نیز تغییریافته و اگر زمانی به دلیل فوت همسر بود امروز طلاق ازجمله دلایل اصلی است. افزایش درصد طلاق به ازدواج در کشور مدیر گروه جامعه‌شناسی پزشکی و سلامت انجمن جامعه‌شناسی ایران با استناد به پژوهش‌ها و اظهارات مدیران دستگاه‌های اجرایی متولی متذکر شد: بر اساس آمارها میانگین سن اولین ازدواج در شهر و روستا افزایش دارد. وی با اشاره به وضعیت جامعه زنان در مقایسه سال‌های ۱۳۳۵ و ۱۳۹۰ افزود: میانگین سنی ازدواج در زنان شهری از ۱۸.۵ به ۲۳.۶، رنان روستایی از ۱۹.۳ به ۲۳ و کل زنان از ۱۹ به ۲۳.۴ افزایش‌یافته است. احمدنیا با تأکید به اینکه پیرو تأخیر در سن ازدواج اقدام به باروری و کاهش تعداد فرزندان را شاهد هستیم، ادامه داد: میزان باروری کل از حدود شش سال در سال ۶۵ به حدود دو سال در سال ۹۰ کاهش پیداکرده است. وی افزود: علاوه بر این بررسی‌ها نشان می‌دهد درصد طلاق به ازدواج از ۸.۸۱ در سال ۷۰ به ۱۸.۱۱ در سال ۹۱ افزایش‌یافته است و در خود شهر تهران در سال ۹۱ به ۳۴.۹۶ درصد رسیده است. مدیرکل دفتر پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی بهزیستی کشور تعداد مجردان در کشور را ۱۱ میلیون نفر عنوان کرد و متذکر شد: از این تعداد پنج میلیون و ۵۷۰ هزار نفر مردان و پنج میلیون و ۶۷۰ هزار نفر شامل زنان است. به گفته احمدنیا یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار نفر بالای سن متعارف که برای مردان ۲۰ الی ۳۴ سال و برای زنان ۱۵ الی ۲۹ سال است هرگز ازدواج‌نکرده‌اند. ثبت دو ازدواج موقت به ازای هر ۱۰ ازدواج دائم وی با تأکید به اینکه در جامعه ایرانی عرصه‌های همسرگزینی تغییریافته و امروز به محل تحصیل، محل کار، خیابان و معابر و میادین، اینترنت و کافی شاپ کشیده شده است، تصریح کرد: شیوه‌های همسرگزینی نیز از درون‌همسری به برون‌همسری و انتخاب والدین و بزرگان قوم به انتخاب فردی تغییریافته است. احمد نیا متذکر شد: ما شاهد این هستیم که شرایط فرهنگی و مذهبی کشور موجب شده به دلایل مختلف وقتی امکان و تمایل ازدواج دائم برای فرد فراهم نیست به ازدواج موقت و شرعی روی می‌آورد و بر اساس آمارها از هر ۱۰ ازدواج دائم دو ازدواج موقت نیز در دفترخانه‌ها ثبت‌شده است. مدیرکل دفتر پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی بهزیستی کشور درعین‌حال به تغییر معیارهای همسرگزینی نیز اشاره کرد و بیان داشت: در پرسشی که بر اساس یک تحقیق میدانی از دختران و پسران به عمل آمده شاهد این تغییرات هستیم. وی افزود: بطوریکه در مورد دختران معیارها از اخلاق، اصالت خانواده و ایمان به ثروت، خوش‌تیپ بودن و درآمد تغییریافته است. به گفته احمدنیا در مورد پسران نیز معیارها باز از اخلاق، اصالت خانواده و ایمان به زیبایی، ثروت، درآمد، تحصیلات و نوع شغل تغییر پیداکرده است. این پژوهشگر علوم اجتماعی تأکید دارد تغییر الگوهای ازدواج به دنبال خود افزایش رفتارهای پرخطر و افزایش ریسک بیماری‌های مراقبتی را به همراه داشته است.

مشاور فرهنگی رئیس جمهور با اشاره به اینکه همکاری‌های بین بخشی نه بر روی کاغذ و نه در مراسم نمادین روز جهانی ایدز، بلکه باید در عمل به منصه ظهور برسد، از ورود مرکز بررسی‌های استراتژیک نهاد ریاست جمهوری برای مهار ایدز در کشور خبر داد. سایت تحلیلی خبری آوای دنا  avayedena.com: به گزارش  باشگاه خبرنگاران، حسام الدین آشنا مشاور فرهنگی رئیس جمهور در همایش روز جهانی ایدز با اشاره به اینکه نگاه ما به پدیده ایدز می‌تواند فرد محور یا جامعه محور باشد، اظهار داشت: در نگاه فرد محور، از افراد دارای رفتار پُرخطر، مسئولیت فردی، آگاهی فردی و مجازات فردی صحبت می‌شود در حالیکه در نگاه جامعه محور، از مسئولیت اجتماعی، آگاهی اجتماعی و نهادهای اجتماعی درگیر این مسئله پرسش می‌شود. آشنا گفت: اکنون بیش از 30 سال از همه گیری جهانی ایدز می‌گذرد و همه شاهد عوارض چند جانبه اقتصادی، بهداشتی و اجتماعی این بیماری در اقصی نقاط دنیا بودیم، بنابراین سخن گفتن از تاثیر جامعه بر ایدز، واجب تر از سخن گفتن از تاثیر ایدز بر جامعه است. وی با تاکید بر اینکه واکنش جامعه به ویژه برنامه ریزان و ارائه کنندگان خدمات به این پدیده بسیار اهمیت دارد، افزود: وقت آن رسیده است که از خود بپرسیم برای مواجهه با ایدز چه اقداماتی انجام دادیم و اثر آن اقدامات بر زندگی مردم چه بوده است؟ آشنا عنوان کرد: چند روز پیش یکی از مقام‌های مسئول از افزایش ازدواج سفید و زندگی مشترک زنان و مردان بدون ازدواج رسمی سخن می‌گفت این دغدغه را خیلی‌ها دارند اگر ازدواج آماده، ارزان و به هنگام در دسترس نباشد و تمام مدیریت نیازهای یک فرد را به خود فرد واگذار کنیم نمی‌توان از فرد انتظار داشت همه فشارها را خودش مدیریت کند. مشاور فرهنگی رئیس جمهور با بیان اینکه ایدز به خودی خود نیامده است که به خودی خود از بین برود، عنوان کرد: مهار ایدز نیاز به عزم جدی، برنامه ریزی دقیق و همکاری‌های بین بخشی دارد. وی یادآور شد: همکاری‌های بین بخشی نه بر روی کاغذ و نه در مراسم نمادین روز جهانی ایدز، بلکه باید در عمل به منصه ظهور برسد. مشاور فرهنگی رئیس جمهور گفت: ما در مرکز بررسی‌های استراتژیک نهاد ریاست جمهوری وظیفه داریم همکاری‌های بین بخشی را تسهیل کنیم و مسائل را رصد و تعقیب کنیم. آشنا بیان داشت: در این مرکز، برنامه کنترل ایدز را از نظر راهبردی مورد بررسی و دقیق قرار می‌دهیم و دست اندرکاران برنامه‌های قبلی و فعلی ایدز را فرا می‌خوانیم تا نقطه نظرات خود را با ما در میان بگذارند. وی با بیان اینکه در خصوص بیماری ایدز و به ویژه راه انتقال بیماری از مادر به جنین فاصله داریم، عنوان کرد: همه ما در مقابل هر نوزادی که با ایدز به دنیا می‌آید مسئولیم. در مراسم روز جهانی ایدز که امروز با حضور مسئولان کشوری و بین المللی در وزارت بهداشت برگزار شد. از 10 چهره‌ فعال دانشگاهی و کشوری عرصه بیماری ایدز تقدیر و قدردانی شد.